Travmatik el yaralanmaları, günlük yaşamda, iş kazalarında veya trafik kazalarında sıkça karşılaşılan, el ve üst ekstremitenin (el-bilek-dirsek) ani ve şiddetli hasar görmesiyle oluşan durumlardır. Bu yaralanmalar, ciddi fonksiyon kaybına yol açabileceği için acil müdahale ve uzman takibi gerektirir.
🔴 Travmatik El Yaralanmaları Türleri
1. Kırıklar
-
Parmak kemiklerinde, el tarak kemiklerinde (metakarp), el bileğinde oluşur.
-
Belirtiler: Şiddetli ağrı, şişlik, morarma, şekil bozukluğu.
-
Tedavi: Alçı, atel veya cerrahi (vida, plaka, tel).
2. Çıkıklar
-
Kemiklerin normal eklem pozisyonundan ayrılmasıdır.
-
En sık görülen yerler: parmak eklemleri ve el bileği.
-
Belirtiler: Ani şişlik, ağrı, hareket kısıtlılığı.
-
Tedavi: Redüksiyon (eklemin yerine oturtulması), atel ve bazen cerrahi.
3. Tendon Yaralanmaları
-
Parmakları hareket ettiren tendonlar kesilebilir (bıçak, cam vb.).
-
Belirtiler: Parmağı bükememe veya düzeltememe, açık yara.
-
Tedavi: Cerrahi onarım + fizik tedavi.
4. Sinir Yaralanmaları
-
Özellikle medyan, ulnar ve radial sinirler etkilenebilir.
-
Belirtiler: Uyuşma, karıncalanma, kas zayıflığı, hareket kaybı.
-
Tedavi: Mikrocerrahi ile sinir onarımı.
5. Damar Yaralanmaları
-
Kan kaybı tehlikelidir. El soğuk ve solgun olabilir.
-
Tedavi: Damarın mikrocerrahiyle onarılması (anastomoz).
6. Kopmalar ve Ezilmeler
-
Parmak veya elin bir kısmı tamamen kopabilir (amputasyon).
-
Tedavi: Replantasyon (kopan parçanın yeniden dikilmesi) — mikrocerrahi gerektirir.
7. Yanıklar ve Ezilme Yaralanmaları
-
Isı, kimyasal madde veya ezilme sonucu oluşur.
-
Tedavi: Yara bakımı, deri grefti, rekonstrüktif cerrahi.
⚠️ Acil Müdahale Gerektiren Belirtiler
-
El veya parmakta hareket kaybı
-
Şiddetli kanama
-
Uyuşma, hissizlik
-
Parmakta ya da elde renk değişikliği (morarma, solgunluk)
-
Görünür kemik ya da kopma
🏥 Tedavi Süreci
-
İlk müdahale: Temizlenme, kanamanın durdurulması, geçici atel.
-
Görüntüleme: Röntgen, MR veya ultrason.
-
Cerrahi gerekirse: Ortopedi veya el cerrahı müdahalesi.
-
Fizik tedavi: Kas gücünün ve hareket kabiliyetinin geri kazanılması.