💪 Omuz Protezi (Total Omuz Artroplastisi) – Detaylı ve Anlaşılır Bilgi
Omuz protezi, omuz ekleminin ciddi şekilde hasar gördüğü durumlarda, eklem yüzeylerinin yapay parçalarla değiştirilmesi işlemidir. Amaç, ağrıyı azaltmak, hareket kabiliyetini artırmak ve omuz fonksiyonlarını yeniden kazandırmaktır.
📌 Omuz Eklemi ve Protez Ameliyatı
Omuz eklemi, kol kemiği (humerus) ve kürek kemiği (skapula) arasındaki top-soket (ball-and-socket) tipi bir eklemdir. Bu eklemde kıkırdak aşındığında veya kemikler zarar gördüğünde omuz protezi gündeme gelir.
✅ Omuz Protezi Kimlere Uygulanır?
-
İleri evre omuz kireçlenmesi (omuz artrozu)
-
Rotator kılıf (rotator cuff) yırtığına bağlı artropati
-
Omuz çıkıkları sonrası gelişen artrit
-
Kemik kırıkları (özellikle omuz başı kırıkları)
-
Romatoid artrit ve diğer iltihaplı romatizmal hastalıklar
-
Tümör sonrası kemik kaybı
⚙️ Omuz Protezi Türleri
| Protez Türü | Açıklama | Ne zaman kullanılır? |
|---|---|---|
| Anatomik omuz protezi | Humerus başı ve soket (glenoid) doğal yapıya benzer şekilde değiştirilir | Kıkırdak hasarı varsa ama kas-tendon yapısı sağlam ise |
| Ters (reverse) omuz protezi | Top ve soket ters yerleştirilir: top glenoide, soket humerusa | Rotator kılıf yırtığı, kas zayıflığı veya revizyon gerektiren durumlarda |
🛠️ Ameliyat Süreci
🏥 Hazırlık:
-
Röntgen, MR, kan testleri
-
Anestezi değerlendirmesi
-
Kan sulandırıcı ilaçlar ayarlanır
⏳ Süre:
-
Ameliyat süresi: 1.5–2 saat
-
Hastanede kalış: 2–4 gün
🔄 Ameliyat Sonrası ve Rehabilitasyon
📆 İlk Hafta:
-
Omuz askısı kullanılır
-
Hafif el-bilek egzersizleri başlanır
-
Ağrı kontrolü sağlanır
🏃♂️ İlk 6 Hafta:
-
Fizik tedavi sürecine başlanır
-
Omuz hareket açıklığı ve kas gücü kazandırılır
-
Ağır kaldırma yasak!
💪 6 Hafta – 3 Ay:
-
Aktif omuz hareketlerine geçilir
-
Günlük yaşam aktivitelerine geri dönüş hedeflenir
✅ Ameliyatın Faydaları
-
Ağrının büyük ölçüde azalması (%90’a kadar)
-
Omuz hareketlerinde artış
-
Yaşam kalitesinde belirgin iyileşme
-
Günlük işleri bağımsız yapabilme
⚠️ Riskler ve Komplikasyonlar
-
Enfeksiyon
-
Omuz çıkığı (özellikle ters protezde)
-
Protezin gevşemesi
-
Sinir yaralanması (seyrek)
-
Hareket kısıtlılığı
-
Protez ömrü bitince revizyon ihtiyacı (15–20 yıl sonra)
🧠 Protez Ne Kadar Süre Dayanır?
-
Ortalama ömür: 15–20 yıl
-
Düşük zorlanmalı yaşamda daha uzun süre kullanılabilir
-
Aşırı ağırlık kaldırma, düşmeler protezi erken yıpratabilir
📊 Anatomik vs Ters Omuz Protezi Karşılaştırması
| Özellik | Anatomik Protez | Ters Protez |
|---|---|---|
| Kas yapısı | Sağlamsa tercih edilir | Kas yapısı zayıfsa tercih edilir |
| Hareket kabiliyeti | Doğala daha yakındır | Daha kısıtlı ama işlevsel |
| Endikasyon | Artroz, travma | Kılıf yırtığı, revizyon, kas yetmezliği |
✅ Sonuç
Omuz protezi, ağır omuz hastalıklarında son derece etkili bir tedavi yöntemidir. Özellikle ters omuz protezi, ileri yaş ve kas gücü zayıflığı olan hastalar için oyun değiştirici bir seçenek olabilir. Ameliyat sonrası fizik tedavi ve düzenli takip, sonuçların başarısı için kritik önemdedir.