Ayak ve ayak bileği kemik yaralanmaları

Ayak ve Ayak Bileği Kemik Yaralanmaları – Detaylı Bilgi

Ayak ve ayak bileği, çok sayıda küçük ve büyük kemikten oluşur ve vücudun tüm ağırlığını taşıdığı için kemik yaralanmalarına sıkça maruz kalır. Bu yaralanmalar; düşme, burkulma, trafik kazası veya spor travmaları sonucu oluşabilir.

---

🦴 Anatomiye Genel Bakış

✅ Ayak bileği kemikleri:

• Tibia (kaval kemiği)

• Fibula (baldır kemiği)

• Talus (ayak bileği eklemiyle uyluk kemiğini bağlar)

✅ Ayak kemikleri:

• Tarsal kemikler (topuk – kalkaneus, aşık kemiği – talus, naviküler, küboid, kuneiform kemikler)

• Metatarsal kemikler (ayak tarak kemikleri – 5 adet)

• Falankslar (ayak parmak kemikleri)

---

🚨 Yaygın Kemik Yaralanmaları

1. Ayak Bileği Kırıkları

• Tibia ve fibula’nın ayak bileği çevresindeki uçlarında kırık

• Yüksek enerjili travmalar veya burkulmalar sonrası olur

• Belirti: Şişlik, morarma, yürüyememe, şekil bozukluğu

➡️ Tedavi:

• Hafif ayrılmamış kırık: Atel veya alçı

• Ciddi veya ayrılmış kırık: Cerrahi (vida, plaka)

---

2. Talus Kırığı

• Ayak bileği ve topuk arasında yer alan kemik

• Yüksekten düşme sonucu olur

• Risk: Kan dolaşımı bozulabilir → kemik ölümü (avasküler nekroz)

➡️ Tedavi: Genellikle cerrahi

---

3. Kalkaneus (Topuk Kemiği) Kırığı

• En büyük ayak kemiğidir

• Genellikle yüksekten düşme sonrası

• Şiddetli ağrı, şişlik, ayakta duramama

➡️ Tedavi: Hafif vakalarda konservatif, parçalı kırıklarda cerrahi

---

4. Metatarsal Kırıkları

• Ayakta 5 uzun kemikten oluşur

• Spor yaralanmaları, düşmeler

• Özellikle 5. metatars kırığı (Jones kırığı) yaygındır

➡️ Tedavi: Alçı, özel ayakkabı, bazen vida ile sabitleme

---

5. Falanks (Parmak) Kırıkları

• Ayak parmak kemiklerinde görülür

• Direkt darbe (ör. ayağa bir cisim düşmesi) sonucu oluşur

➡️ Tedavi: Bantlama, özel ayakkabılar, nadiren cerrahi

---

🔎 Tanı Yöntemleri

• Fizik muayene: Şişlik, deformite, hassasiyet

• Röntgen: Kırık hattını gösterir

• BT (bilgisayarlı tomografi): Kırığın detaylı görüntüsü

• MRI: Eşlik eden yumuşak doku hasarını değerlendirir

---

🛠️ Tedavi Yöntemleri

---

🧠 Komplikasyonlar

• Kırığın kaynamaması (psödoartroz)

• Yanlış kaynama (malunion)

• Enfeksiyon (özellikle cerrahi sonrası)

• Kireçlenme (post-travmatik artroz)

• Dolaşım bozukluğu (talus gibi kanlanması zayıf kemiklerde)

---

🔄 İyileşme Süreci ve Rehabilitasyon

• İyileşme süresi: 6–12 hafta arası (kemiğe göre değişir)

• Fizik tedavi: Kas gücü, denge ve hareket açıklığını yeniden kazandırmak için gereklidir

• Spor dönüşü: Genellikle 3–6 ay sonra

---

✅ Sonuç

Ayak ve ayak bileği kemik yaralanmalarında doğru tanı ve zamanında tedavi, kalıcı hasar oluşmasını önlemek açısından çok önemlidir. Travmanın tipi ve kemik yapısına göre tedavi kişiye özel planlanmalıdır.